Erfgoedonderwijs: actuele thema’s

Erfgoedvorming en digitalisering

Digitalisering is een proces dat momenteel van groot belang wordt geacht in het erfgoedveld. Het biedt nieuwe mogelijkheden voor het bewaren en toegankelijk maken van cultureel erfgoed, maar roept daarnaast ook vragen op over de mogelijkheden en onmogelijkheden van het gebruik van dergelijk erfgoed in de klas en op locatie. Lise Koning (Noord-Hollands Archief) ging in op de voor- en nadelen van digitalisering aan de hand van het project Geschiedenislokaal023. Waar het gedigitaliseerde materiaal zich bijvoorbeeld goed leent voor vaardigheden van mediawijsheid en interactieve opdrachten, zijn er ook valkuilen op het gebied van tastbaarheid en authenticiteit.

Volgens Ruud Moesbergen (Universiteitsmuseum Utrecht) is het object en de plaats de belangrijkste kracht van instellingen, maar is het wel een probleem dat bezoekers deze voorwerpen niet mogen aanraken. Digitalisering zorgt volgens hem dan ook voor democratisering. Het idee dat mensen daardoor niet langer naar de instelling zouden komen, lijkt niet waar te zijn. Mensen waarderen een object namelijk niet minder als ze het al een keer hebben gezien.

De afstemming van vraag en aanbod van erfgoedonderwijs

Aan de afstemming tussen het erfgoed- en onderwijs valt altijd veel te verbeteren, hoewel er ook al veel mooie verbanden zijn en worden gelegd. Hanneke Tuithof (Universiteit Utrecht) bepleitte een sterke aansluiting van erfgoedonderwijs bij het onderwijscurriculum, waarbij vooral ook zou moeten worden gezocht naar mogelijkheden in de directe omgeving van de school. In de geschiedenisles is er een duidelijk verband met vaardigheden van historisch redeneren: erfgoed roept vanzelf veel vragen op die in dit kader relevant zijn. Ook zou het in de toekomst goed aansluiting kunnen vinden bij het burgerschapsonderwijs.

Arja van Veldhuizen (Landschap Erfgoed Utrecht) benadrukte dat borging van erfgoedonderwijs belangrijk is, omdat het nu niet verbonden is aan een specifiek vak. Daarnaast pleitte zij voor vaste contactpersonen voor kunst- en erfgoedonderwijs, evenals duurzame samenwerkingen en getrainde schooldocenten en getrainde medewerkers van erfgoedinstellingen. Draagvlak moet worden gecreëerd op directieniveau, maar het is vooral ook belangrijk om leerlingen de kracht van erfgoedonderwijs te laten ervaren en betekenis te geven aan de omgeving waarin zij zich bevinden. Hanneke en Arja nodigden deelnemers uit om mee te dromen over de meest ideale cultuuraanbieders en docenten.

De expertmeeting bleek een vruchtbare verkenning van enkele belangrijke thema’s die momenteel en in de toekomst in het veld van erfgoedonderwijs (zullen) spelen. Op basis van deze middag zal het meesterschapsteam cultuureducatie zich dan ook bezinnen op de ontwikkeling van verdere activiteiten. Begin 2017 staat een expertmeeting specifiek over erfgoedonderwijs in relatie tot de Tweede Wereldoorlog gepland.